Kondansator ve Testleri(Capacitor and Test)

Yapisi :
Kondansatorler yapi itibarı ile iki iletken plaka arasına bir yalitkan maddenin konulması ile olusan devre elemanlaridir. Kullanilan yalitkan maddenin turune gore (hava, mika, seramik vb.) kondansator isim alır. Devrelerde genellikle filtre elemani olarak veya sarj ve deşarj ozelligi kullanilir. Alternatif akimlari dogru akima cevirmek icin kullanilan hayati elemanlardan biridir. AC akimin pozitif aninda sarj olur, AC akimin sifira dustugu ve negatif aninda ise uzerindeki yuku kulanarak bu farki kapatir ve cikista diger devre elemanlarininda (diyot vs.) yardimi ile DC akim elde edilir.
Olcum birimi Farat'tir ve Mikrofarat (mF), Pikofarat (pF), Nanofarat (nF) gibi alt katları vardir. Genellikle mikrofarat ile gosterilen turleri elektrolitik kondansator olarak adlandırilir ve arti,eksi kutuplarina sahiptir. Uygun voltajda ve yonde bir gerilim uygulanirsa bu degere sarj olur ve üzerinde tutar. Degeri ne kadar yuksek olursa o kadar uzun sureli bir sarja sahip olur. Pikofarat ve nanofarat degerliler ise genellikle arti-eksi kutuplari bulunmaz. Bunlara mercimek kondansator denilmektedir. Sekil itibari ile bir mercimegi andirir.
Kondansatorlerin degerleri çogunlukla uzerine dogrudan yazılır. Renk kodu kullanilan kondansatorlerde vardir ancak bu renk kodlari direnclerde oldugu gibi bir standarda sahip olmadigindan burada vermiyorum.
Elektrolitik kondansatorlerde deger acik bir sekilde uzerine yazilir. 100 Mfd gibi. Ayrica hangi ucun arti hangi ucun eksi olduguda acik bir sekilde belirtilir. Bunlarinda yaninda yine anlasilir bir sekilde maximum kaç volt ile calisabilecegide yazilmaktadir.
Mercimek kondansatorlerde ise bazi rakam kodlamaları kullanilir. uzerinde 104, 472, 223 152 gibi degerler olan kondansatorlerde ilk iki rakam direnclerde oldugu gibi sayiyison rakam ise carpani verir. Cıkan sonuc pF'dır. 104 = 10 x 104 = 100.000 pF = 100nF olarak bulunur.
Bazilarinda ise 4n7, 3p3, 100n gibi degerler yazilir. Buradaki harfler kondansatorun birimini verir. p = Pikofarat, n = Nanofarat gibi. 100n = 100 nF. Eger bu harfler rakamlarin arasina yazilmis ise o zaman bu harf hem birimini hemde ondalik degere sahip oldugunu gosterir. 8n2 = 8.2 nF gibi.
Bir diger kodlama turude .47, .068, .0056 gibi kodlamalardir. Burada sayilarin bas tarafinda bulunan nokta (.) isareti ondalik deger tasir ve gercekte .47 = 0.47 anlamindadir.Cikan deger mF'dır. .0056 = 0.0056 mF = 5.6 nF olarak okunur.
Kondansatorlerde de aynen direnclerde olduğu gibi seri ve paralel bağlanti durumu vardir. Ancak burada hesaplamalar direnclere gore tam ters olarak yapilir. Yani seri bagli kondansatorler paralel bagli direncleri gibi hesaplanirken, paralel bagli kondansatorler seri bagli direncler gibi hesaplanir. Paralel bagli kondansatorlerde sonuc tum kondansatorlerin degerlerinin toplanmasi ile bulunur.
Saglamlik Control :
Elektrolitik kondansatorler ohm metre ile pek hassas olmasada olculebilirler. Ohm metrenin olcu uclari kondansatorun uclarina rastgele baglanir. Bu durumda ohm metrenin ibresi once aniden yukselir daha sonra yavas yavas dusmeye baslar. Uclar ters cevirildiginde de ayni sekilde olmalidir. Büyük degerli kondansatorler (470 mF'dan buyuk olanlar) ohm metrenin X1 kademesinde, kucuk degerli kondansatorler ise (470 mF'dan kucuk olanlar) ohm metrenin daha yuksek kademelerinde olculurse daha iyi sonuc alinir. Eger olcu aleti hic sapmiyorsa veya saptiktan sonra yerinde kaliyorsa kondansator arızalidir. Eger kondansatorde bir sizinti varsa yani kismen arizali ise ibre sapar fakat dusmeye basladiginda tam sifira kadar inmez belli bir yerde kalir. Bu durumda bu kondansator pek güvenilir degil demektir.